فولادهاي ابزارسرکار در صنعت فولاد به سه دسته مجزا تقسيم مي شوند:
- فولادهاي کم آلياژ و سخت شونده در روغن (O)
- فولادهاي آلياژ متوسط هوا سخت (A)
- فولادهاي سردکار پر کروم پر کربن (D)
ويژگی فولادهای سردکار
اين فولادها قابليت حفظ سختي در دماي بالا را ندارند اما در دماهاي پايين مقاومت سايشي بالايي دارند. عمق سختي پذيري بالا بوده و اعوجاج کمي در حين عمليات حرارتي دارند. احتمال ترک برداشتن در اشکال پيچيده حين عمليات حرارتي وجود دارد. استفاده براي برش در دماهاي پايين مقرون به صرفه تر است.
انتخاب فولاد نيازمند آشنايي با خواص مختلف آن نوع فولاد مي باشد:
سختکاري خانواده O در دماي پايين تر از ۲ گروه ديگر انجام مي گردد لذا مقاومت سايشي متوسط همراه با چقرمگي بالا دارند( نسبت به گروه هاي A , D)
ميزان عناصر آلياژي گروه A مابين O , D است، قابليت ماشينکاري آن ها به علت منگنز کم است. دماي سختکاري از O بالاتر اما از D کمتر است. درگروه D به دليل وجود درصد بالاي Cr مقاومت به سايش بالاتر است.
نوع اول:
این فولاد در آبکاری تغییر فرم نمی دهد. برای ساخت سنبه ، ماتریس ، قالب های سرامیکی چینی ، کاشی ، ابزار برشی مانند تیغچه ، برقو ، قلاویز ، تیغه های برش فلزات ، ابزار خم قالب های پرس و کشش و فرم دهنده و قرقره عاج به کار می رود. در مقابل سایش بسیار مقاوم است.
جدول استانداردها و نام های بین المللی
| HRC | عملیــــات حرارتـــــــی | آنالـــیـــــــــــــــز | استاندارد آلمان | ||||||||||||
| سختی به راکول | درجه حرارت برگشت | محیط خنک کردن | آبکاری | تابانیدن | آهنگری | C | Si | Mn | Cr | Mo | Ni | V | W |
DiN |
W.Nr |
| ۶۳-۶۵ | ۱۰۰-۴۰۰ | روغن حمام نمک ۲۰۰-۲۵۰C ۴۰۰-۴۵۰C تا قطر ۲۵ میلیمتر هوای خشک فشرده |
۹۳۰-۹۸۰ | ۸۰۰-۸۵۰ | ۱۰۵۰-۸۵۰ | ۲٫۰۰ | ۱۱٫۵ | X210Cr ۱۲ |
۲۰۸۰ | ||||||
| روسیه Gost |
ایتالیا UNi |
انگلیس B.S | امریکا AISI | آساب سوئد | پلدی چک و CSN | تایسن آلمان (TEW) | روشلینگ آلمان (زاراشتال) | بـهـلــــــــر | |
| نام قدیم | نام جدید | ||||||||
| Ch12 | X210Cr ۱۳Ku |
BD3 | D3 | ۲۰۰۲ CSN:19436 |
BORA12 | RCC | SPECIALK | K100 | |
نوع دوم:
این فولاد نیز دارای خواص فولاد بالا (۲۰۸۰) می باشد. با داشتن تنگستن اضافی دارای راندمان کار بسیار بالا بوده و در مقابل حرارت ناشی از کار خاصیت برشی خود را به خوبی حفظ می نماید.
| HRC | عملیــــات حرارتـــــــی | آنالـــیـــــــــــــــز | استاندارد آلمان | ||||||||||||
| سختی به راکول | درجه حرارت برگشت | محیط خنک کردن | آبکاری | تابانیدن | آهنگری | C | Si | Mn | Cr | Mo | Ni | V | W | DiN | W.Nr |
| ۶۴-۶۶ | ۱۰۰-۴۰۰ | روغن حمام نمک ۲۰۰-۲۵۰C یا ۴۰۰-۴۵۰C هوا – هوای فشرده |
۹۵۰-۹۸۰ | ۸۰۰-۸۵۰ | ۱۰۵۰-۸۵۰ | ۲٫۱۰ | ۱۱٫۵ | ۰٫۷ | X210Cr W12 |
۲۴۳۶ | |||||
| روسیه Gost |
ایتالیا UNi |
انگلیس B.S |
مریکا AISI | آساب سوئد | پلدی چک و CSN |
تایسن آلمان |
روشلینگ آلمان (زاراشتال) | بـهـلــــــــر | |
| نام قدیم | نام جدید | ||||||||
| Ch12W | D6 | XW5 | ۲۰۰۲ SPECIAL CSN:19437 |
BORA | RCC EXTRA |
SPECIAL KR |
K107 | ||
نوع سوم:
فولادی است مقاوم در مقابل ضربه و فشار برای ساخت انواع سنبه های پر استقامت سنبه های حکاکی _ زرگری و ضرب مسکوکات _ انواع قلم _ ماتریس برش _ تیغچه های برش ورق و میله گردهای فولادی با ضخامت و سختی زیاد به کار می رود. در کارخانجات میخ سازی نیز مصرف می شود. برای برش چوب نیز مورد استفاده قرار می گیرد. با تغییر درجه بازگشت به عنوان گرمکار نیز به کار می رود.
| HRC | عملیــــات حرارتـــــــی | آنالـــیـــــــــــــــز | استاندارد آلمان | ||||||||||||
| سختی به راکول | درجه حرارت برگشت | محیط خنک کردن | آبکاری | تابانیدن | آهنگری | C | Si | Mn | Cr | Mo | Ni | V | W | DiN | W.Nr |
| ۵۵-۵۹ | ۱۰۰-۴۰۰ | روغن | ۸۹۰-۹۲۰ | ۷۱۰-۷۵۰ | ۱۰۵۰-۸۵۰ | ۰٫۴۷ | ۰٫۹ | ۱٫۰ | ۰٫۲ | ۲٫۰ | ۴۵WCr V7 |
۲۵۴۲ | |||
| روسیه Gost |
ایتالیا UNi |
انگلیس B.S |
امریکا AISI |
آساب سوئد | پلدی چک و CSN |
تایسن آلمان |
روشلینگ آلمان (زاراشتال) |
بـهـلــــــــر |
|
| نام قدیم | نام جدید | ||||||||
| ۵ChW2SF | ۵۸WCr9KU | BS1 | S1 | M4 | TENAX N | RTW2H | MY EXTRA | K450 | |
نوع چهارم:
این فولاد با وجود قدرت برش زیاد برای ورق های نازک و مقاومت در مقابل اصطکاک شکننده نبوده و برای ابزار سردکار مانند ابزارهای نجاری _ سنبه _ ماتریس _ برش پرس و کشش و انواع ابزارهای اندازه گیری به کار می رود. در کارخانجات پروفیل سازی برای ساخت قرقره استفاده می شود پس از آبکاری فرم اصلی خود را حفظ می نماید. با پلیش عالی برای ساخت انواع قالب های ملامین _ باکلیت و پلاستیک مصرف می شود.
| HRC | عملیــــات حرارتـــــــی | آنالـــیـــــــــــــــز | استاندارد آلمان | ||||||||||||
| سختی به راکول | درجه حرارت برگشت | محیط خنک کردن | آبکاری | تابانیدن | آهنگری | C | Si | Mn | Cr | Mo | Ni | V | W | DiN | W.Nr |
| ۶۳-۶۵ | ۱۰۰-۴۰۰ | روغن حمام نمک ۲۰۰-۲۵۰C تا قطر ۲۰میلیمتر |
۸۲۰-۷۸۰ | ۷۱۰-۷۵۰ | ۱۰۵۰-۸۵۰ | ۰٫۹۵ | ۱٫۱ | ۰٫۵ | ۰٫۱ | ۰٫۵ | ۱۰۰Mn CrW4 |
۲۵۱۰ | |||
| روسیه Gost |
ایتالیا UNi |
انگلیس B.S | امریکا AISI | آساب سوئد | پلدی چک و CSN | تایسن آلمان (TEW) | روشلینگ آلمان (زاراشتال) | بـهـلــــــــر | |
| نام قدیم | نام جدید | ||||||||
| ۹ChWG | BO1 | O1 | DF2 | STABiL K CSN:19314 |
VERESTA V | RUS3 | AMUTITS | K460 | |
نوع پنجم:
فولاد نقره ای (آموتیت) به صورت سنگ زده برای ساخت انواع سنبه، پین ، مته ، حدیده ، قلاویز برقو و وسایل دقیق مانند محور ماشین های کوچک به کار می رود.
| HRC | عملیــــات حرارتـــــــی | آنالـــیـــــــــــــــز | استاندارد آلمان |
||||||||||||
| سختی به راکول | درجه حرارت برگشت | محیط خنک کردن | آبکاری | تابانیدن | آهنگری | C | Si | Mn | Cr | Mo | Ni | V | W | DiN | W.Nr |
| ۶۴-۶۶ | ۱۰۰-۴۰۰ | آب روغن تا قطر ۱۲ میلیمتر |
۷۸۰-۸۱۰ ۸۱۰-۸۴۰ |
۷۱۰-۷۵۰ | ۱۰۵۰-۸۵۰ | ۱٫۱۸ | ۰٫۷ | ۰٫۱ | ۱۱۵CrV3 | ۲۲۱۰ | |||||
فولاد SPK (1.2080 ، K100)
فولاد SPK یک فولاد آلیاژی سردکار پرآلیاژ است. ساخت دستگاه ها ، موتور و وسايل نقليه در يك ترتيب از فرآيندهاي نوردي ( فورج ، پهن كاري ، اكستروژن سرد ، پرس كاري ، بالج كردن ) كشش عميق با كيفيت سطحي و عمليات بازپخت متوسط . با خطوط توزيع تنش مناسب ، كيفيت سطحي خيلي خوب و دقت در اثر كار سرد ، سختي و استحكام كششي و نقطه تسليم همچنين بسته به موقعيت ، امكان حصول كيفيتهاي بالائي با فولادهاي آلياژي قابل حصول ميباشد.در رابطه با تنش داخلي بالاي و ارتعاشي ميگردد علاوه برآن ،اين سطح بعلت پوشش مناسب ميگردد با داشتن مكان توزيع خطوط تنش مناسب با استفاده از تغيير شكل تحت فشار ، ميزان تغيير شكل و همچنين كيفيت انتخاب فلز عمدتا بستگي به شكل قطعه ، كارمكانيكي سرد مورد نياز و مقادير فولاد ، قطعات كار سرد شده نيز ميتوانند عمليات حرارتي ، سخت و برگشت يا بطور سطحي سخت شوند. قطعات با شكلهاي مختلف را ميتوان توليد كرد بطوري كه داراي چگالي بالا ابعادي بالا باشند.چون هنگام اكستروژن سرد ، در نتيجه افزايش استحكام افزايش ميابد و در نتيجه خواص كارپذيري قطعات تمام شده ميتواند بهبود يابد. فولادهاي ساده وجود دارد كه در روشهاي معمولي توليد قطعات مثل ماشين كاري و عمليات حرارتي تنها به وسيله ناحيه سطحي كارسخت شده ، صاف بودن اين سطح باعث بهبود استحكام خستگي فسفاته محكمي كه داردداراي خواص لغزشي ومقاومت سايشي خيلي با شكل قطعه ميتوان از تاثير مخرب شيارها و خارهاي سطحي جلوگيري كرد فولاد محدود ميشود بوسيله ماكزيمم فشار سطحي مجاز بين قطعه و ابزار كيفيت مكانيكي نهائي قطعه خواهد داشت.
کاربردها SPK :
- ابزار تراشکاری و پانچ کردن
- تیغه های برش
- ابزار برقوکاری
- دمای فرجینگ (Forging) :1050-850
- دمای آنیلینگ (Annealing) : 850-800
- دمای سختی پذیری(Hardening) : 970-940
- محیط خنک کردن (Quench) : روغن- حمام نمک – هوا
- دمای برگشت (Tempering) : 400-100
- دماها برحسب سانتی گراد می باشد.
فولاد SPK R (1.2436 ، k107)
(SPK R ) یک فولاد ابزار کار سرد پر آلیاز است و سختی پذیری آن بیشتر از X210Cr12(SPK) می باشد. نمونه هایی از کاربرد آن عبارتند از تیغه های فولادی برای برش محصولات پشمی ، قالب های دوره زنی و سوراخ کاری ، وسایل خان کشی ، قالب های کله زنی سرد ، قالب های ریختگی تحت فشار آلومینیوم ، قالب های تولید لوله ، قالب های کشش ، گیج ها ، ابزارهای چوب بری تحت تنش بالا و بدون نیاز به چقرمگی زیاد ، ابزار پرس در صنایع سرامیک و داروسازی ، پانچ ها ، برقوها ، نازل های سندبلاست ، تیغه های برش صفحات ، نوارهای فولادی تا ضخامت ۳mm ، قالب های غلتشی و رزوه و قالب های کشش سیم.
کاربردهای فولاد SPK R در صنایع مختلف:
- سنبه ها و ابزارهای برشی برای شرایط حاد
- برقوکارها
- خان کش ها
- دمای فرجینگ (Forging) :1050-850
- دمای آنیلینگ (Annealing) : 850-800
- دمای سختی پذیری(Hardening) : 1020 ، ۹۸۰ – ۹۵۰
- محیط خنک کردن (Quench) : روغن – حمام نمک – هوا همراه با نیتراسیون
- دمای برگشت (Tempering) : 500 ، ۴۰۰-۱۰۰
- دماها برحسب سانتی گراد می باشد.
فولاد SPK NL (1.2601،K105)
با ایجاد اختلاف اندک در عناصر پایه فولاد SPK و اضافه کردن عناصری نظیر وانادیوم و تنگستن ، فولاد SPK NL تولید میشود که علاوه بر سختی بیشتر ، مقاومت به سایش بالاتری دارد.
کاربردهای فولاد SPK NL در صنایع مختلف :
- ابزارهای تراشکاری حساس به شکست
- کلاهک ها
- قالب های کله زنی
- تیغه های برشی
- ابزارهای داخل تراشی
- دمای فرجینگ (Forging) :1050-850
- دمای آنیلینگ (Annealing) : 850-800
- دمای سختی پذیری(Hardening) : 1080-1050 ، ۱۰۱۰-۹۸۰
- محیط خنک کردن (Quench) : روغن- حمام نمک – هوا همراه با نیتراسیون
- دمای برگشت (Tempering) : 570-520 ، ۴۰۰-۱۰۰
- دماها برحسب سانتی گراد می باشد.
فولاد ۲۳۷۹ ۱٫ (K110)
فولاد ۲۳۷۹ فولاد سردکار پرآلیاژ است که دارای پایداری ابعاد ، کربن و کروم بالای ۱۲ درصد میباشد.این فولاد دارای چقرمگی خوب و به ویژه مناسب برای سختی سازی از روش هواسختی میباشد. وانادیوم بالای این فولاد باعث میشود که مقاومت به سایشی ، عمر لبه برشی ابزار و مقاومت گرمایی آن بالا رود. قابلیت جوشکاری فولاد بهتر و مقاومت در برابر هیدروژن بالا میرود. شرکت بهلر فولاد ۲۳۷۹ را به روش ESR تولید کرده و فولاد K110(ISODUR) با خواص بهتری نسبت به فولادهای موجود در بازار در اختیار مشتریان قرار میدهد.
کاربردهای فولاد K110 در صنایع مختلف:
- قالب های تراش حساس به شکست
- قالب های نوردپیچ
- برقوزنها
- کلاهک ها
- غلتک های برش صنایع پروفیل ساز
- دمای فرجینگ ( Forging) :1050-850
- دمای آنیلینگ ( Annealing) : 850-800
- دمای سختی پذیری( Hardening) : 1040-1020 ، ۱۰۸۰-۱۰۶۰
- محیط خنک کردن (Quench) : روغن- حمام نمک – هوا همراه با نیتراسیون
- دمای برگشت ( Tempering) : 570-520 ، ۴۰۰-۱۰۰
- دماها برحسب سانتی گراد می باشد.
فولاد آموتیت (۱٫۲۲۱۰ ، K460)
در طبقه بندی فولاد های سردکار علاوه بر فولادهای Spk می توان به فولاد کاربردی دیگری با نام فولاد آموتیت اشاره کرد. فولاد آموتیت ((Amutit s به شماره استاندارد ۱٫۲۵۱۰ و با داشتن عناصر وانادیوم و تنگستن، علاوه بر خواص یاد شده در فولاد Spk ویژگی های منحصر به فردی دارد. فولاد آموتیت Amutit را به عنوان فولادی برنده و مقاوم به سایش می شناسند.این توع فولاد در شرکت بهلر با کیفیت بالاتر به عنوان K460 در اختیار مشتریان قرار میگیرد.
کاربردهای فولاد K460 در صنایع مختلف:
- ابزار تراشکاری برای پیچ تراشی
- تیغه فرزها
- برقوکاری
- پرگارهای آهنی
- دمای فرجینگ ( Forging) :850-1050
- دمای آنیلینگ ( Annealing) : 710-750
- دمای سختی پذیری( Hardening) : 780-820
- محیط خنک کردن (Quench) : روغن- حمام نمک
- دمای برگشت ( Tempering) : 100-400
- دماها برحسب سانتی گراد می باشد
فولاد K340 (انحصاری بهلر)
فولاد K340 فقط در کارخانه بهلر با گرید ISODUR به روش ESR تولید میشود. با توجه به عناصر آلیاژی و تولید شده به روش ESR ، K340 دارای مقاومت برشی (سایشی و چسبندگی ) ، چقرمگی و استحکام فشاری خوبی است و همچنین در طول انواع عملیات حرارتی دارای پایداری ابعاد قابل توجهی می باشد.
- دمای فرجینگ (Forging) :850-1050
- دمای آنیلینگ (Annealing) : 800-850
- دمای سختی پذیری(Hardening) : 1040-1060
- محیط خنک کردن (Quench) : روغن- حمام نمک-هوا
- دماها برحسب سانتی گراد می باشد.
فولاد سردکار ۲۰۸۰ یا همان فولاد spk که از دسته فولادهای آلیاژی سردکار می باشد با مشخصه X210Cr12 نیز در بازار معروف است. این فولاد جزو فولادهای سردکار پر کربن و پر کروم (%۱۲) محسوب می شود. وجود کربن و کروم بالا در فولاد spk خواص سختی پذیری فوق العاده ای به این فولاد داده که باعث شده است این فولاد یکی از پر مصرف ترین فولاد های ابزار سردکار در ایران محسوب شود. فولاد سردکار ۲۰۸۰ از ترکیب شیمیایی %۲ کربن، %۰٫۲۵ سیلیسیوم، %۰٫۳ منگنز و %۱۱ کروم تشکیل شده و دمای آنیل کاری این فولاد در حدود ۸۵۰-۸۰۰ درجه سانتیگراد و این فولاد در دمای ۱۰۵۰-۸۵۰ تحت عملیات فورجینگ قرار می گیرد. از مهم کاربردهای فولاد ۲۰۸۰ یا همان فولاد spk می توان به استفاده از آنها در سنبه و ماتریس برشکاری، قالب میخ، ابزار تراش، انواع برقو، پلیسه گیر، انواع تیغه برش سیم، ابزارهای برشی تحت تنش بالا و… اشاره کرد.
فولادهاي ابزار در اين گروه به سه دسته مجزا تقسيم مي شوند:
فولادهاي کم آلياژ و سخت شونده در روغن ( O )
فولادهاي آلياژ متوسط هوا سخت ( A )
فولادهاي سردکار پر کروم پر کربن ( D )
ويژگي ها:
اين فولادها قابليت حفظ سختي در دماي بالا را ندارند اما در دماهاي پايين مقاومت سايشي بالايي دارند. عمق سختي پذيري بالا بوده و اعوجاج کمي در حين عمليات حرارتي دارند. احتمال ترک برداشتن در اشکال پيچيده حين عمليات حرارتي وجود دارد. استفاده براي برش در دماهاي پايين مقرون به صرفه تر است.
انتخاب فولاد نيازمند آشنايي با خواص مختلف آن نوع فولاد مي باشد:
سختکاري خانواده O در دماي پايين تر از ۲ گروه ديگر انجام مي گردد لذا مقاومت سايشي متوسط همراه با چقرمگي بالا دارند( نسبت به گروه هاي A , D)
ميزان عناصر آلياژي گروه A مابين O , D است، قابليت ماشينکاري آن ها به علت منگنز کم است. دماي سختکاري از O بالاتر اما از D کمتر است.
درگروه D به دليل وجود درصد بالاي Cr مقاومت به سايش بالاتر است.
| نوع
فولاد |
ترکيب شيميايي | کاربرد | |||||
| C | Mn | Cr | Mo | W | Si | ||
| O1 | ۰٫۸۵-۱٫۰۰ | ۱٫۱۰-۱٫۳۵ | ۰٫۵۰ | – | ۰٫۴۰-۰٫۶۰ | ۰٫۱۰-۰٫۴۰ | پرگارهاي آهني، تيغه هاي برش، ابزار اندازه گيري، سنبه ها، کاردهاي کاغذ و… |
| O2 | ۰٫۸۵-۰٫۹۵ | ۱٫۰۰-۱٫۸۰ | – | – | – | ۰٫۱۰-۰٫۴۰ | ابزار پانچ کاري، شيارزن ها، غلتک هاي نورد سرد، قالب هاي پولک زني و … |
| O6 | ۱٫۳۵-۱٫۵۵ | ۰٫۳۵-۱٫۰۰ | – | ۰٫۲۰-۰٫۳۰ | – | ۰٫۹۰-۱٫۱۰ | پانچ، تيغه قيچي، محورها و مرغک ها، قلاويزها وسايل اندازه گيري، ابزارهاي نجاري، ابزارهاي پرداخت کاري و … |
| O7 | ۱٫۱۰-۱٫۳۰ | ۰٫۱۰-۰٫۴۰ | ۰٫۷۰-۰٫۸۰ | ۱٫۷۵ | – | ||
1 دیدگاه
As I website owner I believe the content material here is rattling good, appreciate it for your efforts.